شناخت گروه گونه های اکولوژیک گیاهی و مطالعه روابط بین پوشش گیاهی با عوامل محیطی با هدف اعمال مدیریت منطبق با شرایط اکولوژیک در منطقه سرخ ده سمنان صورت گرفت. پس از شناسایی فلور منطقه، نمونه برداری از پوشش گیاهی در 230 پلات و به روش طبقه بندی تصادفی مساوی و نمونه برداری از خاک در عمق 0- 15 سانتی متری انجام شد. با روی هم گذاری نقشه نقاط نمونه برداری با نقشه های شیب، جهت و ارتفاع و نقشه های عوامل اقلیمی، اطلاعات مورد نیاز توپوگرافیکی و اقلیمی استخراج شد. پوشش گیاهی با استفاده از تجزیه وتحلیل خوشه ای در نرم افزار PC-ORD طبقه بندی و 15 زیراجتماع گیاهی تشخیص داده شد. برخی از خصوصیات خاک (هدایت الکتریکی، اسیدیته، آهک، کربن آلی، فسفر، پتاسیم، ازت، درصد ماسه، درصد سیلت و درصد رس)، عوامل اقلیمی (متوسط بارندگی سالانه، متوسط دمای سالانه و متوسط رطوبت نسبی سالانه) و توپوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع) به عنوان عوامل محیطی مورد بررسی قرار گرفتند. اثر عوامل محیطی بر طبقات مختلف پوشش گیاهی با استفاده از تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه با تکرار نامساوی تعیین شد. مقایسه میانگین عوامل محیطی که بر 15 طبقه پوشش گیاهی تاثیرگذار شدند، به روش دانکن در نرم افزار spss نسخه 16 انجام گرفت. نتایج نشان داد که تمامی عوامل محیطی مورد مطالعه شامل عوامل خاکی، عوامل اقلیمی و عوامل توپوگرافی به استثنای درصد رطوبت اشباع خاک اثر معنی دار بر طبقات گیاهی داشتند (<0.05) و به طور کلی عوامل محیطی مورد مطالعه نقش عمده ای در تعیین گروه گونه های اکولوژیک منطقه داشتند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

تنوع گونه ای از مفاهیم بوم شناختی پیچیده محسوب می شود. دلایل تغییر در تنوع گونه ای و سازوکارهای اداره کننده این تغییر، به عنوان یک سوال برجسته اکولوژیکی مطرح بوده است. حفاظت از تنوع زیستی، هدف غایی مدیریت منابع طبیعی است. در این تحقیق تنوع گونه ای در زیستگاه کوهسالان کردستان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تعداد 82 نمونه به روش نمونه برداری خوشه ای برداشت شد. روش طبقه بندی تحلیل خوشه ای برای تعیین گروه گونه های اکولوژیک استفاده شد. تنوع گونه ای از شاخص شانون - وینر محاسبه شد و رابطه بین تنوع گونه ای و پوشش سطح خاک به وسیله آنالیز رگرسیون بررسی شد. از آزمون دانکن برای مقایسه میانگین ها استفاده و تعداد 224 گونه گیاهی در کل منطقه شناسایی شد. طبقه بندی پوشش گیاهی منتج به تشخیص سه گروه اکولوژیک با گونه های شاخصQuercus brantii ،Hordeum bulbosum  و Prangos ferulaceae شد. مقدار شاخص شانون - وینر برای گروههای سه گانه و کل منطقه به ترتیب برابر 1.89، 1.95، 1.50 و 1.85 به دست آمد. تنوع گونه ای با پوشش گیاهی کل و پوشش گیاهان علفی در تمام گروه ها و کل منطقه رابطه معنی دار داشت. بین تنوع گونه ای با پوشش گیاهان چوبی در گروه اول رابطه خطی منفی و در گروه سوم رابطه خطی مثبت مشاهده شد. تنوع گونه ای با سایر عوامل هیچ گونه رابطه معنی داری نداشت. همبستگی خطی مثبت تنوع با درصد پوشش گیاهی، در گروههای اکولوژیک و کل منطقه راهنمای بسیار با اهمیت و ارزنده برای مدیریت اکوسیستم است. باید برنامه ریزی ها و طرح ها برای حفظ پوشش گیاهی و در نتیجه حفاظت از تنوع گونه ای و بقای اکوسیستم های طبیعی سوق داده شوند.

در این مقاله، پوشش گیاهی بر اساس روش بررسی اکولوژیک امریکایی - انگلیسی در منطقه قامیشله مریوان مطالعه شد. در این روش، نمونه هایی از پوشش گیاهی که به عنوان مجموعه ای از گونه های گیاهی تعریف می گردند بر مبنای توزیع شان در کنار یکدیگر، در قالب گروهی در نظر گرفته شدند. روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک با تعداد 76 قطعه نمونه و سطح 256 مترمربع انتخاب گردید. برای تعیین گروه گونه های اکولوژیک از روش تلفیقی تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis)، تحلیل دو طرفه گونه های معرف (Tow Way Indicator Species Analysis) و ضرایب تشابه استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در منطقه فوق الذکر 6 گروه گونه ای اکولوژیک وجود دارد. گونه های معرف این گروه ها شامل Quercus libani, Trifolium campestre, Pistacia atlantica, Pyrus syriaca, Quercus infectoria و Teucrium polium است.

هدف از این بررسی، تعیین گروه گونه های اکولوژیک گیاهی در رابطه با عوامل محیطی توپوگرافی و خاکی و شناسایی رویشگاهها در قالب گروههای اکولوژیک در منطقه حفاظت شده قلارنگ واقع در ایلام در غرب ایران بود. به منظور انجام این تحقیق، مساحت قطعه نمونه برای گونه های چوبی (درختی، درختچه ای و بوته ای) 400 متر مربع (به ابعاد20×20 متر) در نظر گرفته شد و برای برداشت پوشش علفی از روش پلاتهای حلزونی ویتاکر استفاده شد و سطح حداقل 64 متر مربع به دست آمد. در مجموع 50 قطعه نمونه به روش تصادفی- سیستماتیک برداشت شد. در داخل قطعات نمونه نوع گونه های درختی و درختچه ای و درصد پوشش آنها با اندازه گیری تاج آنها تعیین گردید. در داخل سطح حداقل، نوع گونه های علفی کد گذاری و در صد پوشش آنها برآورد شد. به علاوه، عوامل توپوگرافی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در داخل هر قطعه نمونه برداشت شد. برای آنالیز داده ها از روشهای چند متغیره (PCA, CCA) استفاده گردید. نتایج نشان داد که در منطقه مورد بررسی 4 گونه درختی، 3 گونه درختچه ای، یک گونه بوته ای و 78 گونه علفی متعلق به 73 جنس و 32 خانواده وجود دارد. نتایج آنالیز چند متغیره 5 گروه گونه اکولوژیک و به تبع آن 5 واحد رویشگاهی را در منطقه مورد مطالعه نشان داد. عوامل محیطی ارتفاع از سطح دریا، ماده آلی، ازت، فسفر، پتاسیم، وزن مخصوص ظاهری، درصد رطوبت اشباع، کربن/نیتروژن، اسیدیته خاک و درصد رس مهمترین عوامل تفکیک کننده گروه گونه های اکولوژیک بودند.

هدف از این تحقیق تجزیه و تحلیل گرادیان مستقیم گونه های گیاهی و عوامل محیطی در گروه های اکولوژیک مراتع زیرکوه قاین است. نمونه برداری روی پنج گروه اکولوژیک که در مطالعات قبلی تشخیص داده شده بود انجام گرفت. در هر کدام از گروه ها، نمونه برداری به روش تصادفی سیستماتیک و در طول چهار ترانسکت 150 متری انجام گرفت. در هر گروه اکولوژیک خصوصیات خاکی، پستی و بلندی و اقلیمی ثبت شد. بنابراین، دوازده عامل محیطی شامل بافت، EC، pH، کربنات کلسیم، ماده آلی، مقدار رطوبت و رطوبت اشباع خاک، ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، بارندگی متوسط سالانه و متوسط درجه حرارت سالانه بودند. از روش آنالیز افزونگی (RDA)، به عنوان یکی از روش های آنالیز گرادیان مستقیم، برای آزمون روابط بین گونه های گیاهی و عوامل محیطی استفاده شد. محور یک RDA همبستگی معنی داری با رس، شن، pH، ماده آلی، رطوبت اشباع، آهک خاک و شیب نشان داد، در حالی که محور دو RDA تنها با سیلت خاک همبستگی معنی داری داشت. این گرادیان ها همبستگی نزدیکی با دو محور اول RDA دارند و %96 روابط گونه عوامل محیطی را در بین گروه های اکولوژیک مراتع زیر کوه قاین شامل می شوند.

به منظور بررسی تاثیر فاکتورهای خاک روی تنوع زیستی گیاهی و گروه های اکولوژیک گیاهی، 220 هکتار از جنگل های جوزک-درکش خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا 55 قطعه نمونه 20×20 متر برای برآورد پوشش گیاهی انتخاب شد. سپس 18 نمونه از لایه معدنی خاک (عمق های 10-0، 20-10 و 30-20 سانتی متر) برداشت شد و اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، بافت خاک، پتاسیم و نسبت کربن به نیتروژن اندازه گیری شد. با روش تجزیه و تحلیل دو طرفه گونه های شاخص TWINSPAN گروه های اکولوژیک گیاهی تعیین و منطقه به پنج واحد اکولوژیک، Cotoneaster integeryma (A)، Fraxinus excelsior (B)،Acer laetum (E)، Carpinus betulus betulus (D)، (Prunus divaricata (C تقسیم گردید. تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه گروه های اکولوژیک نشان داد که گروه های مختلف، اختلاف معنی داری (p<0.05) روی تنوع گونه ای سیمپسون داشتند. نتایج آزمون دانکن آشکار ساخت که بیشترین تنوع گونه ای به ترتیب به گروه های اکولوژیک ( E) و (B) و (D) تعلق داشت، در حالی که از لحاظ سایر شاخص های تنوع زیستی تفاوتی بین گروه های اکولوژیک دیده نشد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که افزایش pH در عمق سوم خاک روی تنوع زیستی سیمپسون و غنای گونه ای مارگالف تاثیر منفی داشت. مقدار ماده آلی و پتاسیم در عمق اول خاک روی تنوع زیستی سیمپسون تاثیر مثبت داشت اما سایر مشخصه های خاک تاثیری در شاخص های تنوع زیستی نشان ندادند. از این تحقیق استنتاج می شود که از میان فاکتور های موثر، ماده آلی و پتاسیم خاک سطحی توانستند گروه های پنج گانه اکولوژیک را در منطقه مورد مطالعه از یکدیگر تفکیک نمایند.